Mei 2025
Warmte in de ondergrond opslaan kan op verschillende manieren. Hoge Temperatuur Opslag (HTO) is er daar één van. Met deze techniek kan er zowel warmte (>60 °C) worden opgeslagen als geproduceerd. De opslag gebeurt meestal in de zomer met injectie van warm water in watervoerende laag (aquifer). Die warmte kan later tijdens koudere periodes worden benut.
Om het potentieel van HTO in Nederland in kaart te brengen is er een 'ThermoGIS-HTO' applicatie ontwikkeld in WarmingUP thema 5. De huidige ThermoGIS-applicatie voor geothermie is gebruikt als basis voor de berekeningen, en is uitgebreid met extra rekenmethoden en modellen.
HTO potentieel Maassluis en Oosterhout Formatie
Input kaarten nog niet beschikbaar in ThermoGIS
(Hydro-)geologische kaarten zoals die van de diepte, dikte en doorlatendheid van de aquifers (watervoerende lagen in de ondergrond) worden gebruikt als input voor de berekening van de HTO-potentie. Voor HTO kijkt men doorgaans naar een diepte tussen 100-500 meter, minder diep dan de huidige ThermoGIS aquifers. De formaties die ook interessant zijn voor HTO, zoals de Maassluis en Oosterhout Formatie, zijn op dit moment nog niet beschikbaar in ThermoGIS omdat de aquifers (nog) niet gekarteerd zijn volgens de ThermoGIS-methode. In de ThermoGIS-HTO Mapviewer is daarom vooralsnog alleen het Zand van Brussel Laagpakket (NLDOBR) zichtbaar.
REGIS II v2.2 input kaarten gebruikt
Om toch inzicht te geven in de HTO-potentie van de Maassluis en Oosterhout Formatie, zijn er potentiekaarten gemaakt met input van het Regionaal Geohydrologisch Model REGIS II v2.2. Deze kaarten, gebaseerd op interpolatie tussen (ondiepe) boringen, zijn minder zeker op plekken waar weinig boringen beschikbaar zijn.
In ThermoGIS en WarmingUP GOO zal onder meer worden gewerkt aan het verbeteren van de matig diepe (~100-500m) regionale hydrogeologische modellen. Deze zullen uiteindelijk ook gebruik worden voor ThermoGIS-HTO.
Bekijk de kaarten in de Storymap
Onderstaande storymap laat potentieelkaarten zien voor vier relevante zandlagen in de Formaties van Maassluis en Oosterhout. Omdat de input kaarten op een andere manier tot stand zijn gekomen dan de kaarten in de ThermoGIS Mapviewer, worden deze apart getoond op deze pagina en zijn ze voorzien van uitleg.
Bekijk de ArcGIS Storymap op een normaal laptopscherm (13-17 inch) voor optimale gebruikerservaring
Tekst gaat verder onder de Storymap
Toekomstige ontwikkelingen, help mee!
Samen met onderzoekspartners, de industrie, overheden en andere geïnteresseerden werken we aan:
- de kartering van de matig diepe regionale hydrogeologische modellen;
- het toevoegen van aquifers in ThermoGIS-HTO;
- de verbetering van de rekenmethoden voor HTO (o.a. vuistregels voor maximaal haalbaar debiet);
- het meenemen van onzekerheid (P-waarden) in de potentie kaarten;
- het integreren van een warmtepomp model aan ThermoGIS-HTO workflow;
- een interactieve app waarbij de gebruiker input kan leveren voor het maken van de potentieelkaarten.
Input is hierbij van harte welkom! Je wordt daarom uitgenodigd contact op te nemen met TNO als je interesse of ideeën hebt.
Relevante documentatie en achtergrondinformatie
Het rapport met uitleg over ThermoGIS-HTO-applicatie en de voorbeeldkaarten kan hier gedownload worden: Vrijlandt at al. (2023). ThermoGIS-HTO: National High Temperature Aquifer Thermal Energy Storage potential tool.
Het WINDOW fase 1 (voorloper van het WarmingUP project) rapport, met kwalitatieve benadering van HTO potentieel: Dinkelman et al. (2020). B2 potentieel en toepassingscondities. Geologisch model, temperatuurmodel voor de ondiepe ondergrond en potentieelkaarten voor HTO in Nederland.
Credits
M. Vrijlandt, H. Veldkamp, J. Mos, M. Koenen, H. Brett, M. Andova, E. De Boever, D. Dinkelman, Project team WarmingUP (GOO) en PIO Aardwarmte.
Dit project is uitgevoerd in het kader van het Innovatieplan WarmingUP en PIO Aardwarmte.
WarmingUP is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in het kader van de subsidieregeling Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma’s (MMIP RVO projectnummer TEUE819001). WarmingUP geeft invulling aan MMIP-4 Duurzame warmte en koude in gebouwde omgeving en levert daarmee een bijdrage aan Missie B – Een CO2-vrije gebouwde omgeving in 2050.
PIO Aardwarmte (Onderzoek en ondergrondinformatievoorziening via ThermoGIS.nl met betrekking tot nationaal potentieel voor geothermie en warmteopslag) is onderdeel van TNO-GDN taakgefinancierd programma voor de Nederlandse overheid.
Contactpersoon
Heb je suggesties of vragen over de ThermoGIS-HTO-applicatie of deze pagina? Neem dan contact met ons op via het contactformulier op deze website.